Để Phát Âm Tiếng Anh Chuẩn

Xin chào cả nhà, được truyền cảm hứng bởi bạn Duy, hôm nay mới bắt đầu viết 1 đề tài cũng đã ấp ủ từ lâu, làm sao để người Việt phát âm tiếng Anh chuẩn hơn. Tại sao tất cả từ kiến thức, học vấn mình đều không hề thua kém những nước khác, nhưng lại khó để ta hòa nhập và chứng tỏ khả năng của mình, lý do lớn nhất là rào cản ngôn ngữ. Đây là những kinh nghiệm tích cóp từ nhiều nguồn khác nhau cùng với kinh nghiệm của bản thân (có dùng công nghệ CPE J), hy vọng sẽ giúp ích được anh chị và các bạn những người muốn luyện kỹ năng phát âm của mình. Bài viết sẽ được chia làm 3 phần:

1. Các lỗi thường gặp khi phát âm tiếng Anh

2. Chiến thuật luyện phát âm

3. Các tài liệu hữu ích để luyện phát âm

Đầu tiên mời mọi người thử phát âm những chữ sau để đo mức độ mình cần phải luyện phát âm đến mức nào:

a. Sex set sep send

b. The sheep is on the ship

c. economy-economic; photograph-photography

d. Being informed that the examination result is ready, I want to go to school right now.

Phần 1: Các lỗi thường gặp khi phát âm tiếng Anh

Tiếng Việt cơ bản là âm đơn, không có các giọng nặng và âm tiết đặc trưng (accent), nên học các ngoại ngữ khác không bị ảnh hưởng nhiều về accent. Tuy nhiên, tiếng Việt nói không có trọng âm và ngữ điệu (vì đã có đủ 5 thanh rồi, ngữ điệu làm gì nữa), nên học các tiếng của châu Âu thường cũng nói ngang ngang và đều đều như tiếng Việt.

Lỗi đầu tiên và quan trọng nhất là về tâm lý, thường rơi vào 4 bốn loại sau:

Đặt mục tiêu không cao:

Xin hỏi, tại sao mọi người lại học tiếng Anh, hoặc bất kỳ một ngôn ngữ nào khác? Chắc sẽ có nhiều lý do, nhưng chung qui lại cũng là để giao tiếp với người nước ngoài, tuy nhiên hầu hết lại không đặt mục tiêu là mình sẽ nói được lưu loát như người bản ngữ. Thường con người hiếm ai có thể đạt 100% mục tiêu cả, chỉ là một số % nhất định nào đó, nếu ta đặt mục tiêu thấp tè, thì dù đạt 99% cũng chả thể bằng đặt mục tiêu cao chót vót nhưng đạt độ 50% thôi. Vì vậy, để có thể đạt một kết quả cao trong học tiếng Anh lẫn nói tiếng Anh, ta cần phải đặt mục tiêu rất cao. Riêng về chuyện nói, thì ta phải lấy người bản ngữ để mà phấn đấu. Điều này không hẳn có nghĩa là ta sẽ phải nói hay được như họ, tất nhiên về lý thuyết, chừng nào chưa nói được tốt như vậy, ta sẽ cố gắng them.

Ví dụ trong lớp có bạn cao to đẹp chai tóc vàng người bản xứ thì mình đặt tạm làm mục tiêu phấn đấu, chừng nào chưa nói được như họ, nghĩa là ta vẫn có thể phải cố gắng luyện tập tiếp.

Nếu có người nghĩ phát âm chuẩn mà làm gì, khi mình nói chuyện người nước ngoài vẫn hiểu như vậy là được rồi, đó là lý do dễ gặp nhất, khi bạn tự thỏa mãn với bản thân sẽ khó thấy lỗi phát âm sai của mình, và lai càng khó sửa hơn.

Thiếu kiên trì

Thiếu kiên trì hay “dục tốc bất đạt” là tật cố hữu của con người. Luyện ngôn ngữ là cả một quá trình dài, không thể ngày một ngày hai có thể tiến bộ ngay được, càng không thể hấp tấp vội vàng đốt cháy giai đoạn trong quá trình luyện tiếng. Thế hệ 7x và 8x phải chịu thiệt thòi vì chỉ bắt đầu học tiếng Anh từ cấp 2, với cuốn sách tiếng Anh muôn thưở từ thế kỷ trước, nếu may mắn thì thầy cô dạy phát âm chuẩn, còn không mỗi lần vào lab nghe chỉ thấy loáng thoáng mà chẳng hiểu tại sao cái ông Tây đọc trong băng cassett với thầy mình đọc chẳng có gì giống nhau. Người viết bài này học tiếng Anh từ năm lớp 5, đến năm lớp 12 cũng khá tự hào với vốn tiếng Anh, nhưng đến lúc đi học Đại học thì ôi thôi, lúc đó mới biết mình nói không chuẩn quá nhiều chỗ, chưa nói gì đến nói hay, vậy là từ đó đến bây giờ vẫn đang on the way luyện tập. Do vậy nếu thấy mình chưa tiến bộ nhiều vẫn nên cố gắng kiên trì và quyết tâm, cũng như học tiếng hoa, mỗi ngày luyện nói một chút, có thể bỏ ra 5 phút hoặc nửa tiếng để điều chỉnh giọng nói của mình.

Ngại

Như đã nói ở trên, có hàng tỉ lý do để học tiếng Anh, xin không bàn tới những người chỉ học tiếng Anh vì đó là môn bắt buộc trong trường, chỉ học cho xong chứ sau này không cần dùng tới, còn những người khác, đặc biệt những người đi du học với tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2 của mình, một số người vẫn không muốn giao tiếp bằng tiếng Anh vì ngại. Ngại vì mình phát âm không chuẩn, sẽ làm người khác hiểu lầm ý, hoặc tệ hơn là sẽ cười mình, như vậy lại càng ít nói, càng ít cơ hội luyện tập tiếng Anh với bạn bè quốc tế hơn, lại càng khó biết được chỗ phát âm sai của mình để sửa. Tại 1 số trường học ở Việt nam, người viết bài này đã từng thấy một số bạn chê cười những bạn cố gắng phát âm tiếng Anh đúng, đơn giản chỉ vì họ phát âm không giống với mọi người, do vậy thà sai theo số đông còn hơn, thế là phát âm sai lâu dần sẽ trở thành một lỗi khó mà sửa được.

Xin nhấn mạnh lại một lần nữa, đừng ngai khi nói, đừng ngại khi người khác sửa sai, bạn học ngôn ngữ là để giao tiếp, hãy cố gắng hết sức tự tin để nói chuyện, nếu có người cười bạn thì hãy càng lấy đó làm động lực để chứng tỏ cho họ thấy bạn có thể làm tốt hơn vậy nhiều.

Ngoài tâm lý, lỗi cơ bản và quan trọng nhất là lỗi về phát âm:

Lỗi Thứ 1: Phát âm:

Đầu tiên là vị trí phát âm, bạn có bao giờ tự hỏi vì sao có rất nhiều nước đọc tiếng Anh chưa hẳn là chuẩn, nhưng người nghe vẫn không để ý, nhưng khi người Việt đọc tiếng Anh thì ngay lập tức đám đông sẽ biết người đang đọc là người nước nào, đơn giản là vì giọng cao vút mà bạn vừa cất lên, do đặc trưng của vị trí phát âm cơ bản của tiếng Việt cao hơn vị trí phát âm của tiếng Anh.

Để dễ tưởng tương hãy xem vị trí phát âm trung bình của thế giới là âm /∂/ (nằm ở giữa trong hình), thì tiếng Anh bắt đầu từ âm /ε/, trong khi tiếng Việt cao hơn ở mức của âm /e/

Vd hãy thử đọc phiên âm /a/ cua tiếng Việt và /a:/ của tiếng Anh, miệng của bạn đảm bảo sẽ phải mở to hơn, hàm dưới và lưỡi cũng sẽ xuống thấp hơn khi đọc âm /a:/ của tiếng Anh.

Tiếp theo, quan trọng không kém, là âm cuối:

Tiếng Việt là đơn âm nên rất nhiều người đọc tiếng Anh như tiếng Việt, tức là phân những chữ tiếng Anh ra thành nhiều âm nhỏ, đọc như tiếng Việt và quên không đọc phụ âm cuối, như vậy là hoàn toàn sai, tuy nó nhỏ nhưng nó có võ, vì âm cuối không chính xác sẽ ra một từ hoàn toàn mới, chưa kể bản sẽ không thể nối âm cuối với âm đầu của từ tiếp theo đẻ đọc được nhanh hơn.

Vd: set /set/ và sex /seks/

Lỗi thứ 2 :Trọng âm:

Sai về phát âm như ở trên vẫn có thể châm trước, vì người nghe vẫn có thể hiểu bạn, ngay cả người bản xứ vẫn mắc phải lỗi này, nhưng sai về trọng âm thì sẽ rất khó “tha thứ”. Tiếng Việt không có trọng âm nên khi phát âm tiếng Anh mọi người có khuynh hướng đọc tất cả các âm ngang bằng nhau, nhiều lúc sẽ giống bắn súng liên thanh hoặc sẽ gây hơi chói tai. Chắc bạn cũng biết với tiếng Anh người ta nghe trọng âm là chính, ban có thể phát âm sai bét, nhưng đúng trọng âm thì người nghe vẫn nắm bắt được.

Sau đây la các lỗi trọng âm thường gặp:

- Đọc như nhau khi biến trạng thái từ: Mọi người thường hay đọc tự phát thường đọc danh từ, động từ, tính từ cùng 1 kiểu cho dễ, nhưng cách đọc sẽ khác nhau khi viết khác nhau, và trọng âm dùng để phân biệt nhưng từ đó: vd: technology – technological; economy – economical, photograph – photography. Chưa kể những từ viết giống nhau, nhưng đọc khác nhau để phân biệt danh từ hay động từ: vd: export (n) – export (v)

- Đọc thiếu trọng âm phụ: những từ dài trong tiếng Anh thường có trọng âm phụ. Trọng âm chính được đánh dấu bởi dấu phẩy to ở trên, trọng âm phụ thường là dấu phẩy nhỏ ở dưới chân và đứng cách trọng âm chính 1 âm.

- Nhấn trọng âm chính chưa đủ “lực”: để nói được hay thì trong âm chính cần có âm lượng và độ dài gấp đôi âm thường, trọng âm phụ cũng nên gấp 1.5 âm thường, các âm phụ khác có thể đọc nhỏ hoặc lướt đi cũng không ảnh hưởng gì nhiều.

Nhiều người đọc trọng âm (chủ yếu là người miền Nam) bằng cách đọc tất cả các âm ngang bằng nhau và thêm dấu sắc (’) của tiếng Việt vào trọng âm, như vậy không chính xác và vô tình làm giọng của bạn càng cao hơn.

Lỗi thứ 3: Ngữ điệu:

Là âm điệu, nhịp điệu bạn đọc một câu tiếng Anh hoàn chỉnh. Lỗi thường gặp ở người Việt (và nhiều nước khác nữa) là nói nhanh, một là do ảnh hưởng quan điểm “thằng đó nói tiếng Anh nhanh như gió”, suy ra nó giỏi tiếng Anh, hai là nói nhanh để lấp liếm chỗ sai. Do vậy, nếu bạn đang nói nhanh như gió, hãy thử nói chậm lại xem, bạn sẽ thấy rất khó, và phát hiện ra mình có mấy chỗ sai nữa, hoặc nhiều khi người khác chưa nắm bắt được ý của bạn, nên thà mình nói chậm rãi lại một chút mà đúng còn hơn nói nhanh mà sai nhiều.

Ban thử đọc câu ở dưới đây xem:

Being informed that the examination result is ready, I want to go to school right now.(3)

Nếu bạn nói quá nhanh sẽ không ngắt nhịp đúng cách, sẽ khó có thời gian để thở, rồi còn chuẩn bị để nói những chữ tiếp theo. Đọc câu có khoảng cách sẽ cho bạn phát âm chuẩn xác hơn và hay hơn.

Vậy là xong một số lỗi cơ bản, rất mong mọi người đóng góp xem còn có vấn đề gì khó khăn trong phát âm tiếng Anh, để mọi người cùng thảo luận va có động lực cho người viết bài hoàn chỉnh nốt phần 2. Cảm ơn mọi người.

(Hồng Sa)